مجموعه پادکست‌های روایت الهی

زیارت عاشورا منشوری است که بر اساس حب و بغض مشترک، مؤمنین را متحد می‌کند. همانطور که بغض مشترک نسبت به دشمنان می‌تواند باعث اجتماع و ارتباط شود، در جریان عاشورا نیز بالاترین سطح حب و بغض محقق شده است. این واقعه می‌تواند به عنوان یک محور، بر اساس محبت به امام حسین (ع) و بغض نسبت به دشمنانش، یک شبکه‌سازی قدرتمند بین مؤمنین ایجاد کند.

آمدن به مجالس اهل بیت (ع) در واقع زیارت و حضور در محضر ایشان است. از خانه که حرکت می‌کنیم، به قصد لقاء و دیدار امام می‌آییم تا به ندای "هل من ناصر ینصرنی" حضرت پاسخ دهیم. اصل مطلوبیت، همین حضور و آمدن است و سایر اعمال مانند سخنرانی، روضه و سینه‌زنی، اضافه بر آن اصل، اثرگذارند. این حضور، اعلام حسرت برای نبودن در کربلا و ابراز آمادگی برای یاری امام در امروز است.

زیارت عاشورا به عنوان یک منشور، راه وسط و صحیح را در بحث تولی و تبری (حب و بغض فی الله) ترسیم می‌کند و می‌تواند مبنای شکل‌گیری یک شبکه متحد از مؤمنین باشد. این شبکه بر اساس دو نگاه فطری "فرار از نقص" و "شوق به کمال" شکل می‌گیرد.

طلیعه زیارت عاشورا و سلام بر امام حسین (ع) و خاندان پاکش، صرفاً یک احترام ظاهری نیست، بلکه مقدمه‌ای معرفتی برای درک عظمت مصیبت است. شدت محبت به یک محبوب و عمق بغض نسبت به ظالم، به میزان شناخت ما از کمالات محبوب و عمق جنایت ظالم بستگی دارد. این زیارت با معرفی امام به عنوان فرزند برترین‌های عالم (رسول‌الله، امیرالمؤمنین و سیده نساء العالمین)، جایگاه حقیقی و ولایی ایشان را تبیین می‌کند تا بفهمیم چرا مصیبت او، بزرگترین مصیبت‌هاست. این شناخت، اساس و علت تمام مفاهیم بعدی زیارت، از جمله لعن‌ها، است.

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيِّينَ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ
🔻 زیارت عاشورا یک منشور ولایی و شبکه‌ساز بین مؤمنین است. این زیارت با سلام بر امام حسین (ع) و اتصال ایشان به سلسله رسالت و ولایت آغاز می‌شود. با سلام بر پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) به عنوان پدران امت (أبوا هذه الامة) و حضرت زهرا (س) به عنوان مادر ما (سیدة نساء العالمین)، یک ارتباط نزدیک و عمیق با والدین ولایی برقرار می‌کنیم. این احساس نزدیکی و باور به اینکه آن‌ها پدر و مادر حقیقی ما هستند که به ما حیات معنوی می‌بخشند، حال ما را در ارتباط و مراقبه دگرگون می‌کند.

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ
🔻 زیارت عاشورا پس از اتصال امام حسین (ع) به سلسله وحی، ایشان را «ثارالله» (خون خدا) می‌خواند. این یعنی خداوند خود، خونخواه اوست و هر کس در این راه قدم بردارد، در حال انجام یک «مأموریت الهی» است. «ثار» به معنای خون جوشانی است که تا زمان گرفتن انتقام، آرام نمی‌گیرد و حیات‌بخش است. این تعبیر، یک فرهنگ‌سازی برای مقابله با ظلم است که انسان را از بی‌تفاوتی خارج کرده و به او احساس وظیفه می‌دهد. درک این معرفت، مقدمه‌ای برای فهم عظمت مصیبت (لقد عظمت الرزیة) است؛ هر چه شناخت از جایگاه امام بیشتر باشد، درک عمق فاجعه نیز بیشتر خواهد بود.

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ

زیارت عاشورا پس از اتصال امام حسین (ع) به سلسله وحی، ایشان را «ثارالله» (خون خدا) می‌خواند. این یعنی خداوند خود، خونخواه اوست و هر کس در این راه قدم بردارد، در حال انجام یک «مأموریت الهی» است. «ثار» به معنای خون جوشانی است که تا زمان گرفتن انتقام، آرام نمی‌گیرد و حیات‌بخش است. این تعبیر، یک فرهنگ‌سازی برای مقابله با ظلم است که انسان را از بی‌تفاوتی خارج کرده و به او احساس وظیفه می‌دهد. درک این معرفت، مقدمه‌ای برای فهم عظمت مصیبت (لقد عظمت الرزیة) است؛ هر چه شناخت از جایگاه امام بیشتر باشد، درک عمق فاجعه نیز بیشتر خواهد بود.

السَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَى الأرْواحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنائِكَ...
🔻 زیارت عاشورا به یک شبکه عظیم و فعال از ارواح اشاره می‌کند که در آستان امام حسین (ع) گرد آمده‌اند. این شبکه شامل تمام کسانی است که در طول تاریخ با یاد، اشک یا عملی به حضرت متصل شده‌اند. فناء و آستان حضرت، محدود به کربلا نیست، بلکه گستره امامت ایشان است. وظیفه ما ایجاد این شبکه نیست، بلکه با گفتن «علیکم منی جمیعا سلام الله» خود را به این شبکه فعال متصل می‌کنیم و از یک فرد تنها، به عضوی از یک جبهه عظیم تبدیل می‌شویم.

يا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِيَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصِيبَةُ بِكَ عَلَيْنَا وَ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ الْإِسْلَامِ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصِيبَتُكَ فِي السَّمَاوَاتِ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ
🔻 مصیبت امام حسین (ع) اعظم مصیبت‌هاست، چرا که او «منِ عالیِ» همه انسان‌ها و «سبب متصل بین ارض و سماء» است. از این رو، این مصیبت نه فقط بر ما و جمیع اهل اسلام، بلکه بر تمام اهل آسمان‌ها نیز سنگین است. هر ابتلای شخصی، بستری برای درک آن مصیبت اعظم است و ما را به آن حقیقت متصل می‌کند. وقتی مؤمن در سختی‌ها، خود را با مصیبت امام حسین (ع) می‌سنجد، بزرگ می‌شود و آن سختی برایش قابل تحمل می‌گردد.

فلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللَّهُ فِيهَا
🔻 فراز «لقد عظمت الرزیة...» علت و مقدمه‌ای برای فراز لعن است. چون مصیبت امام حسین (ع) عظیم‌ترین مصیبت‌هاست، پس بالاترین مراتب لعن و جریمه را نیز در پی دارد. "لعن" صرفاً یک نفرین نیست، بلکه یک شعار و یک موضع‌گیری فعال در برابر مانعان راه حق است. این موضع‌گیری دارای سه مرتبه قلبی (انزجار)، زبانی (اعلام برائت) و عملی (مقابله با ظلم) است. زیارت عاشورا یک ساختار و راهبرد دقیق برای مقابله با ظلم ارائه می‌دهد که باید به عنوان یک دستورالعمل برای پیاده‌سازی و عینیت بخشیدن در زندگی به آن نگریست.

فلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللَّهُ فِيهَا وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدِينَ لَهُمْ بِالتَّمْكِينِ مِنْ قِتَالِكُمْ

🔻 لعن‌های زیارت عاشورا، یک نظام‌بندی دقیق برای مقابله با جبهه باطل ارائه می‌دهد و مراتب مختلفی دارد:
۱. لعن بر بنیان‌گذاران ظلم و جور (أسّسَت أساسَ الظلمِ)؛ یعنی کسانی که فرهنگ ظلم را تئوریزه و پایه‌گذاری کردند.
۲. لعن بر کسانی که اهل بیت (ع) را از جایگاه الهی‌شان کنار زدند (دفعتکم عن مقامکم).
۳. لعن بر قاتلان (قتلتکم)؛ یعنی مجریان میدانی آن ظلم.
۴. لعن بر زمینه‌سازان (الممهّدین لهم)؛ کسانی که راه را برای موفقیت قاتلان هموار کردند.
این مراتب نشان می‌دهد که مقابله باید ساختارمند و متناسب با سطح و نوع دشمنی هر فرد یا جریان باشد.

لعن‌های زیارت عاشورا، یک نظام‌بندی دقیق برای مقابله با جبهه باطل ارائه می‌دهد و مراتب مختلفی دارد:
۱. لعن بر بنیان‌گذاران ظلم و جور (أسّسَت أساسَ الظلمِ)؛ یعنی کسانی که فرهنگ ظلم را تئوریزه و پایه‌گذاری کردند.
۲. لعن بر کسانی که اهل بیت (ع) را از جایگاه الهی‌شان کنار زدند (دفعتکم عن مقامکم).
۳. لعن بر قاتلان (قتلتکم)؛ یعنی مجریان میدانی آن ظلم.
۴. لعن بر زمینه‌سازان (الممهّدین لهم)؛ کسانی که راه را برای موفقیت قاتلان هموار کردند.
این مراتب نشان می‌دهد که مقابله باید ساختارمند و متناسب با سطح و نوع دشمنی هر فرد یا جریان باشد.

و لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسْرَجَتْ وَ اَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتالِکَ

(و خدا لعنت کند امتی را که اسب‌ها را زین کردند و لگام زدند و برای جنگ با تو آماده شدند)
🔻 این فراز از زیارت عاشورا، لعن را از قاتلان مستقیم فراتر برده و شامل تمام کسانی می‌کند که در تدارکات و پشتیبانی جنگ علیه امام حسین (ع) نقش داشتند. هرکس به هر نحوی در آماده‌سازی این نبرد کمک کرده باشد، حتی با آماده کردن زین و لگام اسب، در این جنایت شریک است.
این مفهوم امروز نیز مصداق دارد؛ هرگونه کمک به ظالم، حتی اگر ناخواسته و غیرمستقیم باشد، نوعی رضایت به بقای اوست و انسان را در زمره حامیان او قرار می‌دهد. همان‌طور که امام کاظم (ع) به صفوان جمّال فرمودند، همین که دوست داشته باشی ظالم زنده بماند تا کرایه‌ات را بدهد، از آن‌ها خواهی بود. بنابراین، هر نوع حمایت اقتصادی، سیاسی یا تدارکاتی که به تقویت جبهه باطل منجر شود، می‌تواند مصداقی از «اسرجت و الجمت» در دوران معاصر باشد. این لعن شامل هر کسی است که حتی با علم یا احتمال به اینکه عملش به نفع ظالم است، به او یاری رساند.

برِئْتُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ مِنْ أَشْيَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ وَ أَوْلِيَائِهِمْ...

🔻 اعلام برائت و بیزاری در زیارت عاشورا، یک مرزبندی کامل و همه‌جانبه با جبهه باطل است. این بیزاری نه تنها از سران ظلم ("منهم")، بلکه از تمام لایه‌های مرتبط با آن‌هاست: پیروان تمام‌عیار ("اشیاعهم")، دنباله‌روهای جزئی ("اتباعهم") و سرپرستان و حامیان آن‌ها ("اولیائهم"). این تفکک کامل، یک دستورالعمل برای جبهه حق است تا هیچ میل و ارتباطی با هیچ‌یک از سطوح دشمن نداشته باشد و زمینه را برای موضع‌گیری فعال در قالب «سلم و حرب» فراهم می‌کند.

برِئْتُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ مِنْ أَشْيَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ وَ أَوْلِيَائِهِمْ...

🔻 اعلام برائت و بیزاری در زیارت عاشورا، یک مرزبندی کامل و همه‌جانبه با جبهه باطل است. این بیزاری نه تنها از سران ظلم ("منهم")، بلکه از تمام لایه‌های مرتبط با آن‌هاست: پیروان تمام‌عیار ("اشیاعهم")، دنباله‌روهای جزئی ("اتباعهم") و سرپرستان و حامیان آن‌ها ("اولیائهم"). این تفکیک کامل، یک دستورالعمل برای جبهه حق است تا هیچ میل و ارتباطی با هیچ‌یک از سطوح دشمن نداشته باشد و زمینه را برای موضع‌گیری فعال در قالب «سلم و حرب» فراهم می‌کند.

بأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي لَقَدْ عَظُمَ مُصَابِي بِكَ فَأَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي أَكْرَمَ مَقَامَكَ وَ أَكْرَمَنِي بِكَ...

🔻 عبارت «بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي» صرفاً یک تعارف نیست، بلکه اعلام وفاداری تا پای جان و ورود به میدان مبارزه حق علیه باطل است. در ادامه، عبارت «أَكْرَمَنِي بِكَ» (خداوند مرا به واسطه تو گرامی داشت)، ساختار شبکه ولایت را ترسیم می‌کند. یعنی همان‌گونه که خداوند مقام امام را گرامی داشته، کرامت ما نیز در گرو اتصال به امام است. این اتصال، یک زنجیره و شبکه ولایی را شکل می‌دهد که در آن، دست ما در دست امام، و دست امام در دست خداست و این حقیقتِ نظام امامت است.

إنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ

🔻 این فراز، یک منشور و راهبرد برای تمام دوران‌هاست. اعلام صلح و جنگ تا روز قیامت، یک فرهنگ‌سازی و سنت‌گذاری برای مقابله دائمی با ظلم است و به انسان انگیزه‌ای فرازمانی می‌دهد؛ یعنی موضع‌گیری امروز ما در برابر ظلم، ما را در جبهه حق در تمام طول تاریخ قرار می‌دهد. در ادامه، زیارت عاشورا با نام بردن از چهره‌های شاخص ظلم (آل زیاد، آل مروان، ابن مرجانه، عمر بن سعد، شمر و...)، آن‌ها را به عنوان پرچم‌ها و نمادهای جریان باطل معرفی می‌کند تا جبهه‌بندی شفاف شود. این ندای عاشورا، ندایی جهانی و منطبق بر وجدان و فطرت انسانی است.

إنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ

🔻 این فراز، یک دستورالعمل روشن برای جبهه‌بندی است و نه یک دعوت به مصالحه عمومی. «سِلم» و «حَرب» ما، در نسبت با جبهه حق تعریف می‌شود. مخاطب «کُم» (شما)، فقط شخص امام حسین (ع) نیست، بلکه تمام شبکه مؤمنان و بیت ولایت است. همان‌طور که تعرض به خانه گلی امام حرام است، تعرض به مؤمنان که «بیت ولایی» حضرات هستند، حرام‌تر است. بنابراین، این عبارت یک منشور دائمی برای دفاع از کل جامعه ایمانی است و موضع ما در سه عرصه قلب، زبان و عمل را در برابر دوستان و دشمنان این جبهه مشخص می‌کند.

إنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ

🔻 این فراز، یک دستورالعمل روشن برای جبهه‌بندی است و نه یک دعوت به مصالحه عمومی. «سِلم» و «حَرب» ما، در نسبت با جبهه حق تعریف می‌شود. مخاطب «کُم» (شما)، فقط شخص امام حسین (ع) نیست، بلکه تمام شبکه مؤمنان و بیت ولایت است. همان‌طور که تعرض به خانه گلی امام حرام است، تعرض به مؤمنان که «بیت ولایی» حضرات هستند، حرام‌تر است. بنابراین، این عبارت یک منشور دائمی برای دفاع از کل جامعه ایمانی است و موضع ما در سه عرصه قلب، زبان و عمل را در برابر دوستان و دشمنان این جبهه مشخص می‌کند.

و لَعَنَ اللَّهُ آلَ زِيَادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنِي أُمَيَّةَ قَاطِبَةً وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ لَعَنَ اللَّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ شِمْراً...

🔻 زیارت عاشورا با لعن «آل زیاد»، «آل مروان» و «بنی امیه»، یک «جریان‌شناسی» دقیق از جبهه باطل ارائه می‌دهد. استفاده از کلمه «آل»، نشان می‌دهد که نفرین متوجه یک خط فکری و یک جریان است، نه فقط افراد.
سپس برای آنکه این جریان‌های فکری، مصداق عینی و ملموس پیدا کنند، سه چهره شاخص ظلم یعنی «ابن مرجانه»، «عمر بن سعد» و «شمر» را به عنوان نماد و پرچم آن جریان‌ها معرفی می‌کند. این «شخص‌شناسی» باعث می‌شود تا چهره‌های اصلی ظلم برای همیشه در تاریخ شناخته شده باقی بمانند و مردم بتوانند جریان باطل را در هر دوره‌ای از طریق شناخت این نمادها تشخیص دهند.

.أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِكَ (أَوْ ثَارِي) مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ...

🔻 «ثار» به معنای خون جوشانی است که تا زمان گرفتن انتقام، آرام نمی‌گیرد. وقتی امام حسین (ع) را «ثارالله» می‌خوانیم، یعنی خداوند خود، خونخواه اوست و این یک مأموریت الهی است. در این فراز، بالاترین «روزی» و «کرامت» را از خداوند طلب می‌کنیم و آن، توفیق «طلب ثار» است؛ یعنی کرامت حقیقی ما در این است که در جبهه خونخواهی امام (ع) و ادامه دادن راه او قرار بگیریم. این خون، حیات‌بخش جامعه شیعه است و زنده نگه داشتن این طلب، مایه کرامت و عزت جامعه ایمانی است.

..أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ...
🔻 در این فراز، کرامت حقیقی یک جامعه به آمادگی آن برای «جهاد و قتال» گره زده می‌شود. همانند «ربیون» که هویت و کرامت خود را در همراهی و قتال در رکاب پیامبران می‌یافتند، این آمادگی برای «طلب ثار»، ریشه در «عشق» دارد؛ عشقی که قوای خفته انسان و جامعه را بیدار می‌کند. بنابراین، طلب این روزی، در حقیقت طلب هویتی است که بر پایه عشق و جهاد، کرامت و عزت را برای جامعه ایمانی به ارمغان می‌آورد و هر جریانی که بخواهد این روحیه را تضعیف کند، در صدد از بین بردن کرامت آن جامعه است.